KunówKUNÓW (kuna-ów)

Zaszłości językowe wskazują na to, że od zamierzchłej przeszłości było to miejsce przetrzymywania pojmanych przestępców, oszustów a przede wszystkim przemytników, wykorzystujących wodny trakt rzeki Kamiennej do swoich niecnych procederów. Jakkolwiek sama jego nazwa "Kunów", nie powstała najpewniej w czasach przedchrześcijańskich i kojarzy się raczej ze średniowieczną nazwą żelaznej obręczy zakładanej na szyję, umocowanej do pala-pręgieża w celu unieruchomienia przestępcy. Fakt, że Kunów był w przeszłości siedzibą biskupów krakowskich (Paweł z Przemiankowa) jednoznacznie wskazuje, że musiał to być już o wiele wcześniej bardzo ważny ośrodek gospodarczy i kolejny punkt kontrolny („kuna bramna”) dla drogi wodnej "Wisła-Łysogóry". Dobywanie kamienia budowlanego rozpoczęło się zapewne na wiele wieków przed nadejściem chrześcijaństwa. Potrzeby zaborców na ten materiał, zwiększyło jedynie popyt w sposób znaczny.

Przez miasto przechodzi szlak turystyczny niebieski niebieski szlak turystyczny z Łysej Góry do Pętkowic, oraz szlak rowerowy niebieski niebieski szlak rowerowy ze Skarżyska-Kamiennej do Ostrowca Świętokrzyskiego.


Źródła:

I. Wikipedia - "Kamieniarstwo w Kunowie." https://pl.wikipedia.org/wiki/Kamieniarstwo_w_Kunowie

Tereny wokół Kunowa były zamieszkane już w czasach wczesnosłowiańskich, czego dowodem są pozostałości grodziska w Nietulisku Dużym. Początkowo osada Kunów znajdowała się na północnym brzegu rzeki Kamiennej. We wczesnym średniowieczu Kunów był własnością biskupstwa krakowskiego. Biskupi mieli tu swój dwór, w którym często przemieszkiwali. Od co najmniej 1362 r. znajdowała się tu siedziba klucza majątkowego. W Kunowie przebywał między innymi Paweł z Przemiankowa, w 1271 r. uwięziony na rozkaz Leszka Czarnego i wysłany do Sieradza. W 1241 r. osada została złupiona przez Tatarów, a w 1247 przez Konrada Mazowieckiego. Za panowania Kazimierza Wielkiego miejscowa parafia zajmowała obszar 63 km2 i była zamieszkiwana przez ok. 240 osób. W 1365 r. osada otrzymała przywilej miejski. W XV w. przebywał tu kardynał Zbigniew Oleśnicki, który znacznie rozbudował miasto.

W Kunowie wykopano obszerny staw, który dostarczał siły wodnej działającym tu wówczas fabrykom sukna i kopalniom kamienia. Znajdował się tu drewniany kościół pw. św. Władysława. W 1502 r. miasto zostało złupione i doszczętnie spalone przez Tatarów, przez co utraciło prawa miejskie. Dwór biskupi odbudowano dopiero w drugiej połowie XVI w. 29 sierpnia 1535 r. biskup krakowski Piotr Tomicki nadał Kunowowi ponownie prawa miejskie na prawie magdeburskim. Pierwszym wójtem w mieście został Mikołaj Brzeski – koniuszy biskupi. Dzięki protekcji biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego miasto w 1548 i 1554 r. otrzymało nowe przywileje i ulgi, które pozwoliły mu się odbudować. Pozwalały one na pobieranie opłaty na utrzymanie mostu na rzece Kamiennej.

II. - Słownik etymologiczny języka polskiego Aleksander Brückner

kuna, zwierzę, ‘mustela’, kuny, ‘futro z kun’; kuna, kunica i kunne, w znaczeniu opłaty: pierwsze za dziewczynę wychodzącą zamąż do innej wsi, bo kuną przezywano i ‘dziewczynę’ (jest to powszechne, u Węgrów menyet ‘kuna’ i ‘panna’, u Włochów (donnola); drugie u bartników. Kuna, ‘obręcze, ściskające szyję przestępcy’ (nietylko nierządnicy, chociaż ją najczęściej ta kara spotykała), zawieszone u drzwi kościelnych, rodzaj ‘pręgierza’; kuny do bram, ‘wrzeciądze’ (podobne przenośnie od zwierząt stałe, np. gąsior). Prasłowiańskie; lit. z odwiecznem j: kiaune, prus. bez niego: kaune, łotew. caune; powtarza się (czyżby z niej powstało?) w staropers. nazwie ‘futra’, po grec. jako kaunake zapisanej. Na Rusi kunami, ich futerkiem, opłacano pobory, więc kuny ‘pieniądze’; u nas »kuny« pobijały »lisów«, same ustępywały »sobolom« (o szlachcie w futrach odnośnych); »kuni darmoleg«, ‘kołnierz’.

III. - Słownik Języka Polskiego PWN

Kuna:

1. «niewielkie zwierzę drapieżne o smukłej budowie, krótkich kończynach i brązowej sierści»

2. «wyprawiona skóra tego zwierzęcia»

3. daw. «żelazna obręcz przytwierdzona do słupa, którą ściskano szyję lub rękę skazanego; też: kara wymierzana za pomocą tego narzędzia»

IV. - Kamieniarstwo w Kunowie. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kamieniarstwo_w_Kunowie

V. - To było miasto biskupów. Zasłyneło z kamieniarzy. https://kielce.wyborcza.pl/kielce/1,47262,16184884,To_bylo_miasto_biskupow__Zaslynelo_z_kamieniarzy__ZDJECIA_.html?disableRedirects=true

VI. - Gmina Kunów. http://www.krzemiennykrag.info/turystyka/gmina-kunow/

VII. - WikiZero. https://www.wikizero.com/pl/Kunów

Noclegi w pobliżu:
Baba Jagna
4,9
37C, 27-415 Chocimów
babajagna.pl
510 032 000

POWRÓT