OSTROWIEC (o-struga-wiec)

Ostrowiec Świętokrzyski

Najstarsza część Ostrowca Świętokrzyskiego istniała niegdyś na lewym, wysokim brzegu rzeki Kamienna, poniżej którego rozciągał się bardzo szeroki i płaski obszar zalewowy. Pradawne rozlewiska, to obecna Rawszczyzna z parkiem miejskim im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, starorzeczem przekształconym w kanał nie bez przyczyny zwany Młynówką, oraz dwoma jeziorkami powstałymi w wyniku częściowego osuszenia tego terenu. Doliczyć należy do niego także teren obecnego osiedla "Kamienna" wraz z przylegającym do niego i nadal niezabudowanym obszarem wokół wspomnianego kanału "Młynówka" - aż po pobliski Denków. Ten rozległy obszar meandrowania rzeki nie za bardzo nadawał się na stałe osadnictwo, o czym zapewne wielokrotnie przekonywali się mieszkańcy wsi "Ostrów" istniejącej na prawym - niskim brzegu rzeki od końca XIII w. do końca wieku XIV. Prawdziwe zagospodarowanie tego obszaru rozpoczęło się dopiero w latach 60-tych XX w. Jednak i obecnie architekci najpewniej zdają sobie sprawę, że jest to teren podwyższonego ryzyka powodzi, i z powodu możliwych zniszczeń najlepiej potraktować go jako przestrzeń rekreacyjną. Wody rzeki Kamienna, od najdawniejszych czasów nie opływały w koło całej "przedhistorycznej" osady, którą przekształcił w miasto niejaki Jakub Gawrońskiego herbu Rawa, dopiero około 1597r. Nie przeszkadzało to jednak Prasłowianom w nazywaniu i takich miejsc "ostrowami" lub "ostrudami".

Historycy posłuszni katolickiemu okupantowi przyjmują jednak spolegliwie, że miasto zostało założone przez niego na tzw. "surowym korzeniu". Nie wydaje się być to jednak prawdą, gdyż herb Rawa Jakuba Gawrońskiego zaświadcza, że jego rodowód wywodził się z plemienia Bałtów, które posiadało rozliczne tereny rozlokowane wzdłuż rzeki Wisły i znakomitej większości jej dopływów. Nie wszystkie one są obecnie znane, jednak wiadomo, że stały się zalążkami dzisiejszej Koprzywnicy, Bałtowa, Iłży, a także Warszawy (Krakowskie Przedmieście - to niegdysiejsza wioska "Warszowa", własność niejakiego Warsza z rodu Rawiczów.)

Obecna Kolegiata p.w. Świętego Michała Archanioła, została ulokowana nie przypadkiem na wysokiej i bardzo stromej, choć stabilnej skarpie, u podnóża której można dostrzec ślady pra-koryta rzeki Kamiennej (obecnie mocno zatarte). Jest to miejsce, które niechybne odziedziczył po swoich przodkach Jakub Gawroński herbu Rawa. Zapewne jednak nie posiadał na to żadnych dokumentów, które mogłyby być uznane przez katolickich zaborców. Na szczęście prawo zwyczajowe oraz szlacheckie słowo, miało jeszcze w tamtych czasach realną wartość. Należy się zatem spodziewać, że skoro w tym miejscu erygowano kościół, to wcześniej musiały tam być jakieś ważne umocnienia (najprawdopodobniej drewniane), służące do obserwacji i kontrolowania ruchu na rzece - lub lokalne miejsce kultu jakiejś słowiańskiej mocy sprawczej (Boga). A może jedno i drugie zarazem funkcjonowało już około 4 tys. lat p.n.e? Bezspornym faktem jest natomiast, że w tamtych czasach lepszego, naturalnego punktu obserwacyjnego na tym odcinku rozlewiska rzeki Kamiennej nie było, i nie ma go aż do dzisiaj.

Źródła:

I. - Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostrowiec_Świętokrzyski

Najstarsze udokumentowane ślady stałego osadnictwa pochodzą z epoki kamienia (ok. 4 tys. lat p.n.e.). Wtedy to na tereny dzisiejszego Ostrowca przywędrowały naddunajskie plemiona koczownicze – ludy kultur: lendzielskiej, pucharów lejkowych i amfor kulistych. Pozyskiwany w kopalniach na terenie Przedgórza Iłżeckiego krzemień posłużył osadnikom do wyrobu narzędzi. Najlepiej zachowane stanowisko kopalniane to Rezerwat Archeologiczny „Krzemionki” w Krzemionkach Opatowskich Najdawniejsze wzmianki o terenach wchodzących w skład dzisiejszego miasta sięgają XIV w., a o wsi Ostrów, która dała początek miastu Ostrowiec pochodzą z XIV w. Wieś położona była na prawym brzegu rzeki Kamiennej. Pierwsze próby lokacji miasta na terenie wsi Ostrów na prawym brzegu Kamiennej podjął na początku XVI w. Kacper Maciejewski. U schyłku XVI w. (w 1564 r. prawa miejskie uzyskał Denków, dawniej Magna Michów) Ostrów przeszedł na własność Jakuba Gawrońskiego herbu Rawa, który wyznaczył na lewym brzegu rzeki miejsce pod budowę miasta. Przyjmuje się, że powstało ono na tzw. „surowym korzeniu” w 1597. W 1613 Ostrowcowi nadano prawa miejskie. Nazwa miasta (wcześniej: Ostrów, Ostrowiec lub Tarnowiec) ostatecznie ustaliła się po przejęciu dóbr ostrowieckich przez Janusza Ostrogskiego.

II. - Słownik etymologiczny języka polskiego Aleksander Brückner

https://pl.wikisource.org/wiki/słownik_etymologiczny_języka_polskiego

ostrów, ‘wyspa’, dawniej ogólne, dziś tylko w licznych nazwach miejscowych: Ostrów, Ostrówek, Ostrowiec; dosłownie: ‘oblany’, od sreu-, srou-, ‘lać’ (p. struga, strumień); lit. pra-srawas, indyj. srawa-, ‘wylew’, grec. rhoos, ‘prąd, rzeka’; nasze słowo z ob (p. ob, o) i *srowo-; t wsunięte między s-r. jak zawsze.

III. - Słownik Języka Polskiego PWN https://sjp.pwn.pl/

ostrów «zarośnięta wyspa rzeczna» ostrowie

1. «wyspa»

2. «kępa porosła roślinnością»

3. «krata u okien w dawnych budowlach obronnych»

https://sjp.pwn.pl/szukaj/ostrów.html

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/ostrow;5468056.html

IV. - Słownik Języka Polskiego PWN https://sjp.pwn.pl/

opole «w średniowieczu: terytorialna organizacja sąsiedzka u Słowian zachodnich»

Podobnie jak:

okrasa 1. «tłuszcz dodawany do potraw» 2. «ozdoba, upiększenie»

https://sjp.pwn.pl/szukaj/okrasa.html

Komentarz:

Nieuprawnione jest - bo "mechaniczne" posługiwanie się metaforą (ostrowy burzanów) użytą przez Mickiewicza w wierszu "Stepy Akermańskie", jako podstawą do tłumaczenia rzeczywistego znaczenia słowa "ostrów" w znaczeniu "kępa drzew i krzewów". Uzasadnieniem jest słowo "opole", które jest także źle objaśniane w SJP PWN.

Inne atrakcje:

Muzeum Historyczno-Archeologiczne
4,3
Świętokrzyska 37, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
muzeumostrowiec.pl
41 265 36 51

Noclegi w pobliżu:

Pałac Tarnowskich
4,1
Dobra restauracja
Przyjazny zwierzętom
Świetne pokoje
Dobra lokalizacja
Świetna obsługa
ul, Kuźnia 54, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
palactarnowskich.pl
796 427 236

Hotel "Rudka"
4,3
Dobra restauracja
Dobre śniadanie
Świetne pokoje
Dobra lokalizacja
Świetna obsługa
Rudka, Ostrowiec Świętokrzyski 4, 27-415
hotelrudka.pl
513 323 342

Hotel Pod Parowozem
4,1
Kolejowa 3, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
hotel.ostrowiec.com.pl
41 265 59 90

Hotel Accademia
3,4
3-gwiazdkowy
Aleja 3 Maja 13, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
hotelaccademia.pl
41 265 42 22

Hutnik hostel
3,2
Józefa Gulińskiego 9, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
hotelhutnik.pl
504 836 252

Noclegi u Jakubków
4,4
119 119, 27-420 Goździelin
noclegiw.pl
693 721 675

Willa Victoria
4,4
Opatowska 41, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
willa-victoria.eatbu.com
41 265 30 55

Willa Imperium Hotel Sale Weselne
4,4
Opatowska 126, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
willaimperium.pl
500 535 525

Tanie Noclegi u Huberta
4,8
Chmielewska 8b, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

Noclegi i bar
3,5
27 400, Armii Krajowej 22, 27-400 Szewna
601 077 991
POWRÓT